Cú Sốc Lớn Nhất Của Năm 2025: Liệu Kinh Tế Trung Quốc Có Rơi Vào Khủng Hoảng?

Cú Sốc Lớn Nhất Của Năm 2025: Liệu Kinh Tế Trung Quốc Có Rơi Vào Khủng Hoảng?

Kinh tế Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đang đối mặt với một loạt thách thức nghiêm trọng có thể dẫn đến một sự suy thoái kinh tế bất ngờ trong năm 2025.

Sau khi chính sách "zero-COVID" nghiêm ngặt của Bắc Kinh kết thúc vào cuối năm 2022, các nhà phân tích ban đầu đã dự báo một sự phục hồi mạnh mẽ. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy tăng trưởng trì trệ. Những nguyên nhân này có tính chất cấu trúc, cộng thêm thị trường bất động sản ảm đạm, công suất dư thừa trong các ngành công nghiệp chủ chốt và dân số già đi. Nếu các biện pháp kích thích từ Bắc Kinh không giải quyết triệt để các thách thức này trong năm tới, "cỗ máy tăng trưởng của thế giới" có thể tạm ngừng vào năm 2025, gây ra những tác động lớn đến các thị trường toàn cầu.

Một Cỗ Máy Tăng Trưởng Mờ Dần?
Nhiều người ở phương Tây nghi ngờ tính chính xác của dữ liệu chính thức từ Trung Quốc, và ngay cả khi đo lường bằng dữ liệu này, tăng trưởng GDP của Trung Quốc đã không đạt mục tiêu 5% của chính phủ.

Tuy nhiên, sự thật là niềm tin của người tiêu dùng vẫn yếu, tiêu dùng trong nước vẫn ảm đạm, và tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ tăng vọt, gây lo ngại về bất ổn xã hội và sự trì trệ dài hạn, như những gì biểu đồ dưới đây cho thấy.

Công Suất Dư Thừa và Nợ Nần
Mô hình kinh tế của Trung Quốc, lâu nay phụ thuộc vào sản xuất công nghiệp, đã tạo ra một vấn đề công suất dư thừa mãn tính. Những ngành quan trọng như thép, xe điện và pin mặt trời sản xuất nhiều hơn khả năng hấp thụ của thị trường trong nước và toàn cầu.

Chỉ riêng ngành pin mặt trời, các nhà máy Trung Quốc sản xuất gấp đôi số lượng pin mà thế giới có thể lắp đặt. Sự thừa mứa này đã làm giảm giá cả, phá vỡ lợi nhuận và khiến nhiều công ty phải phụ thuộc vào trợ cấp của chính phủ để duy trì hoạt động.

Vấn đề dư thừa công suất này liên quan mật thiết với gánh nặng nợ nần khổng lồ mà các chính quyền địa phương phải gánh vác, do họ chịu trách nhiệm thực hiện các chính sách công nghiệp của Bắc Kinh. Ước tính cho rằng nợ chính quyền địa phương ngoài sổ sách dao động từ 7 đến 11 nghìn tỷ USD, với hàng trăm tỷ USD có nguy cơ vỡ nợ. Sự phụ thuộc vào tăng trưởng dựa trên nợ là không bền vững, và nguy cơ phá sản rộng rãi đang hiện hữu.

Thị Trường Bất Động Sản Trung Quốc: Nguy Cơ Quan Trọng
Sự suy giảm trong ngành bất động sản Trung Quốc là một vấn đề đặc biệt đáng lo ngại. Ngành này chiếm một phần lớn trong GDP của Trung Quốc, và sự suy giảm của nó đã dẫn đến việc các nhà phát triển lớn phá sản và làm xói mòn sự ổn định tài chính của chính quyền địa phương, những người này đặc biệt phụ thuộc vào ngành bất động sản.

Theo nghiên cứu của Goldman Sachs, lượng bất động sản chưa bán ở Trung Quốc đã vượt quá hai năm nhu cầu, và giá trị bất động sản có thể giảm thêm 20-25% nếu không có sự can thiệp liên tục của chính phủ. Mặc dù các biện pháp kích thích gần đây nhằm giải quyết các vấn đề này, quy mô của vấn đề là rất lớn, cần hàng nghìn tỷ USD để ổn định thị trường. Nếu giá bất động sản tiếp tục giảm, tài sản của hàng triệu hộ gia đình Trung Quốc—chủ yếu là bất động sản—sẽ bị suy giảm, làm giảm tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.

Hệ Lụy Toàn Cầu
Trong nền kinh tế toàn cầu ngày càng kết nối, sự suy giảm của Trung Quốc sẽ không xảy ra trong cô lập. Việc sản xuất thừa của Trung Quốc đã làm rối loạn các thị trường toàn cầu, gây mất cân bằng thương mại và căng thẳng địa chính trị. Các ngành công nghiệp ở châu Âu và Mỹ đang đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc với giá thấp hơn chi phí sản xuất, tạo áp lực cho thuế quan và các hạn chế thương mại có thể gia tăng trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của Donald Trump.

Nếu các vấn đề kinh tế của Trung Quốc gia tăng, nó có thể gây ra áp lực giảm phát trên toàn cầu và làm trầm trọng thêm các điểm yếu trong chuỗi cung ứng.

Con Đường Khó Khăn Phía Trước
Để thoát khỏi vòng luẩn quẩn của công suất dư thừa và nợ nần, Trung Quốc cần một sự thay đổi căn bản trong chiến lược kinh tế, điều mà các nhà hoạch định chính sách ở Bắc Kinh vẫn kiên quyết từ chối xem xét. Những thay đổi cấu trúc như ưu tiên tiêu dùng trong nước thay vì sản xuất công nghiệp, giảm sự phụ thuộc vào tăng trưởng dựa trên nợ, và thúc đẩy đổi mới trong các ngành công nghiệp mới nổi sẽ làm suy yếu quyền kiểm soát của Đảng Cộng sản đối với nền kinh tế, khiến chúng trở nên khó thực hiện về mặt chính trị.

Đối với các nhà giao dịch bán lẻ, sự suy giảm của Trung Quốc có thể có những tác động lớn. Các hàng hóa phụ thuộc vào nhu cầu của Trung Quốc, chẳng hạn như quặng sắt và đồng, có thể chứng kiến giá giảm. Trong khi đó, căng thẳng địa chính trị có thể ảnh hưởng đến các thị trường tiền tệ, đặc biệt là đồng nhân dân tệ và các đối tác giao dịch của nó.

Câu chuyện tăng trưởng của Trung Quốc có thể đã đạt đến điểm chuyển hướng, và năm tới có thể sẽ tiết lộ liệu Bắc Kinh có thể giải quyết thành công các thách thức kinh tế hay không—hoặc liệu nền kinh tế lớn thứ hai thế giới có đang hướng tới một sự suy thoái kéo dài.

Phân Tích Kỹ Thuật Nhân Dân Tệ Trung Quốc – Biểu Đồ USD/CNH Hàng Ngày

Như biểu đồ trên, đồng đô la Mỹ đã duy trì sự ổn định tương đối so với đồng nhân dân tệ Trung Quốc (off-shore) trong vài năm qua, giao dịch chủ yếu trong khoảng từ 7,00 đến 7,37. Nếu các lo ngại được nêu trên thực sự trở thành hiện thực vào năm 2025, chính quyền Trung Quốc có thể tìm cách làm yếu đồng nhân dân tệ để kích thích nền kinh tế. Trong trường hợp đó, USD/CNH có thể bứt phá lên mức cao nhất trong 18 năm trên 7,37, thậm chí có thể tiếp tục tăng lên 7,50 hoặc cao hơn trong năm tới.